Helemaal zelf gedacht

“Vriendschap en liefde hebben naast een stuk overlap, belangrijke verschillen die we niet kunnen ontkennen. De thema’s gaan allereerst over andere behoeften van de mens. Ten tweede bestaan vriendschap en liefde in de kern uit andere gevoelens en het gedrag. Ze komen uit een ander stuk van onze menselijke ziel. Vriendschap en liefde zijn voor mij zodanig anders, dat ze onvergelijkbaar lijken in hun waarde. Ze vullen elkaar en mijn leven aan.”

Met het Zelfdenkboek in de hand, denk ik na over liefde en vriendschap. Op deze manier hoop ik een antwoord te vinden op wat voor vriendin ik wil zijn voor anderen. De ontwerpers van het Zelfdenkboek Manon en Marlies stelde mij 12 filosofische vragen. Ik wil mezelf vormen tot een authentieke vriendin voor mijn vrienden. Hoe ervaarde ik deze reis door mijn gedachten?

Begrijpen wie ik ben,
houdt mij als relatietherapeut zuiverder

“Het doet er toe hóe we met geheimen omgaan en hoe we erover praten. Daarom is het verstandig om vóór het gesprek waarin we ons geheim blootgeven, de eigen gevoelens te reguleren en ons overlevingsmeachnisme te parkeren. Zo kunnen we aandacht hebben voor de ander en hoe de ander ons geheim kan ontvangen. Dat is een cadeau aan onszelf.”

Als relatietherapeut spreek ik dagelijks mensen over hun relatie. Ik lees over relaties, praat over relaties, denk over relaties. Voornamelijk over de relaties van anderen of over relaties in abstracte zin. Toch is het goed voor mij als zorgverlener en mens om zo nu en dan na te denken over mijn eigen relaties en mijn rol daarin. Begrijpen wie ik ben, houdt mijn gesprekken met anderen zuiverder van projectie. Meestal delen professionals hun eigen standpunt niet publiekelijk. Ik doe dat deze keer wel.

Met mijn rechter wijsvinger en duim verplaats ik plechtig het elastiek naar achter, zodat ik de eerste pagina’s om kan slaan. Opgetogen begin ik met lezen. Hoewel ik langzaam lees ben ik binnen twee minuten al klaar. Ik staar met mijn pen in de hand naar naar een lege pagina elf. Op die pagina word ik uitgenodigd om op te schrijven wat er in me opkomt bij de vraag of eigenliefde positief is.

Vanaf de tweede vraag ben ik vertrokken op een filosofische queeste om romantische liefde enerzijds te bewijzen, anderzijds te ontkennen. “Het beeld dat reclamemakers, kunstenaars en waanzinnige scheppen moet toch ergens vandaan komen?” Versus: “Is het label romantische liefde niet te groots en meeslepend geworden? En maakt het daardoor niet te veel kapot?” Wanneer ik mijn leeservaring van ‘De wereld van sofie‘ terughaal, herinner ik mij dat filosofie gaat over heen en weer denken. Steeds verwonderd vragen stellen. Ik voel dat ik op dreef ben. Na het lezen van de ideeën van Descartes, Palmen en De Botton “voel ik me in goed gezelschap.”

De gids om zelf te filosoferen, schrijven over en verbeelden van liefde en vriendschap telt 134 bladzijdes. 59 van deze bladzijdes zijn voor jou om te vullen met woorden en beelden. In totaal schreef, peinsde, tekende en knipte ik 14 uur verdeeld over twintig dagen.

Het is een groot plezier om mezelf onder te dompelen in het Zelfdenkboek. Ik genoot van het debatteren met mijzelf over verschillende thema’s. Zoals seksualiteit; “Wanneer ik ‘seks’ vertaal naar ‘vrijen’ of ‘de liefde bedrijven’ dan kom ik tot betere argumenten als ik ‘Ja’ moet verdedigen.”

Echte eureka ervaringen had ik niet bij de eerste elf vragen. Tot daar vraag twaalf kwam; Wat is vriendschap voor jou? Het zal door de opbouw van de eerdere gedachtetraining komen. In combinatie met de ‘gesprekken’ met de filosofen. Ineens werd ik overvallen door een krachtig gevoel over grenzeloze onbaatzuchtige vriendschap. “Vriendschap is meer liefde uitwisselen, dan liefde voelen. Liefde bestaat desondanks, vriendschap bij de gratie van het uitwisselen van liefde.” Deze gedachte overvalt me.

In februari 2022 schreef ik nog hoe belangrijk onbaatzuchtig vergeven voor mij is. In april en mei publiceer ik een serie over het steunen van je vrienden. En ineens schrijf ik in mijn Zelfdenkboek “Liefde is voor mij onbaatzuchtig. Vriendschap is voor mij misschien wel baatzuchtig.” Als een blad aan de boom sla ik om.

De relatietherapeut en filosoof in mijzelf glimlachen mij toe. Tja, het leven is zoeken naar het juiste midden. Een balans tussen de relatie met jezelf en de ander. Blijkbaar sloeg ik in mijn zoektocht naar goede vriendschap té veel door.

Ik zal nog wat door mogen peinzen

Hoe ervaarde ik mijn zoektocht naar vriendschap en liefde? Als een bedevaartstocht. “Ook wanneer ik liefde voel voor een ander en mij liefdevol gedraag, voel ik mij blij en waardevol. Die gevoelens lijken sterk op geluk.” Zelfs het denken, schrijven en verbeelden van deze zinnen maakte mij gelukkig. Maar het was niet enkel pais en vree, wat ik in mijzelf vond. Ik kwam ook gedachten en gevoelens tegen waar ik minder trots op was.  “Ik stoei met de lelijkheid van jaloezie en veroordeel mijzelf om deze emotie.”

Ook het uiteindelijke antwoord dat ik vond op de vraag ‘welke vriendin ik wil zijn voor anderen’. Verraste me. Ik bleek een minder onbaatzuchtige vriendin te willen zijn dan ik tot nu toe dacht. Dat bracht me aan het twijfelen. “Hoe mengt dit gevoel zich ineens met vriendschap en is dat terecht? Of word ik ineens verblind door het gevoel?” Ik zal nog wat door mogen peinzen. Gelukkig is het Zelfdenkboek over liefde en vriendschap het eerste. De makers beloven dus meer voor de toekomst. Dat geeft richting.