Houden van jezelf zoals Narcissus dat niet kon – Deel II

Relatietherapeuten helpen je te houden van jezelf

Hieronder lees je acht tips die relatietherapeuten vaak geven in koppeltherapie en gezinstherapie. Eigenlijk gelden al deze tips voor alle relaties. Je kunt de tips dus ook toepassen op de relatie met jezelf.

• Denk in gedrag en oordeel eerlijk.
• Verwezenlijk jezelf, door je interesses te vinden en jezelf soms te begrenzen.
• Ben soms gerust een beetje ongelukkig en vindt manieren om jezelf te kalmeren.
• Ben lief voor jezelf en anderen.

Relationeel denken over jezelf

Relatietherapeuten maken onderscheid tussen individueel denken (wie) en relationeel denken (hoe). Wanneer je individueel denkt over jezelf dan kun je bij problemen denken ‘Tja, zo ben ik nu eenmaal’. Zou je relationeel over jezelf denken, dan wordt de gedachte; ‘Ik ben zo geworden omdat ik op die manier met mijzelf omga’. Vansteenwegen legt relationeel denken mooi uit in Liefde is een werkwoord: “…denken in termen van relatie, verbanden… en vooral interacties”.

In de relatie met jezelf kun je relationeel denken als je begrijpt hoe je;

• jezelf vertrouwt en welk eigen gedrag je zelfvertrouwen verhoogt.
• met jezelf communiceert en welke soort communicatie prettig voelt.
• jezelf op waarde schat en welk eigen gedrag je waardebepaling verhoogt.

Beoordeel jezelf fair

Relatietherapeuten zien het gebeuren in hun praktijkruimte; partners die elkaar labelen. ‘Jij bent nu eenmaal …’. Meestal volgt er dan een negatieve eigenschap. Het zal ook wel zijn dat de partner zich soms zo gedraagt. Maar voor veel mensen is het onprettig om gevangen te worden in een label. Het is ook nog eens onjuist.

Mensen hebben een oneindige reeks van eigenschappen en een mens is niet volledig te beschrijven. Één woord gebruiken doet al snel afbreuk aan een persoon. Wat je niet wil dat anderen jou geschieden, doe dat ook jezelf niet. Stop dus met labels plakken op jezelf. Vooral de extreme labels.

“In feite – en dat is heel belangrijk – bestaan die twee extremen in de werkelijkheid niet. Dé handigheid bestaat niet. Dé onhandigheid bestaat ook niet. Ze bestaan alleen in ons hoofd. Het zijn abstracties. … Menselijke kenmerken stellen we meestal voor in de vorm van tweepolige dingen, dus bipolair: met een positieve pool en een negatieve pool. Die twee extremen bestaan zelf niet in de werkelijkheid, maar het helpt ons om te denken.” (Vansteenwegen, 2010)

• Merk het op wanneer je jezelf een extreem label opplakt?
• Zet het extreme label dan op 0.
• Vervolgens zet je het tegenovergestelde van het extreme label op 10.
• Sluit deze schalen 0 (negatieve pool) en 10 (positieve pool) daarna uit voor jezelf.
• Plaats jouw gedrag van dat moment dan op een schaal van 1 – 9.
• Beoordeel je gedrag morgen nog eens op de 1 – 9 schaal.

Durf te twijfelen als je een uitgelichte eigenschap van jezelf op de schaal zet. Kijk of je jouw eigenschap morgen anders op de schaal zet. De Wachter legt in Borderline Times uit dat een “…ware identiteit juist ontstaat uit die twijfel en uit dat zoeken naar fundering en aarding…”

Sta jezelf toe om jezelf te verwerkelijken

Ieder mens heeft behoefte aan zelfverwerking. Vansteenwegen somt deze zelfverwerkelijking op in verschillende behoeften; aandacht, eigen gedachten & gevoelens, een eigen plekje, een paar eigen gebruiksvoorwerpen, eigen taken en een eigen lichaam. In een goede relatie met jezelf zorg je ervoor dat je steeds ruimte maakt voor deze behoeften.

• Je hebt dagelijks aandacht voor je eigen gedachten en gevoelens, zodat je deze kunt sturen.
• Jouw eigen plekje, gebruiksvoorwerpen en lichaam verzorg je met aandacht.
• Je voert je eigen taken verantwoordelijk naar eer en geweten uit.

Zeg eens ‘nee’ tegen jezelf

Ieder mens en iedere relatie heeft grenzen nodig. Ook jij in jouw relatie met jezelf. Begrens jezelf eens. Zeg eens ‘nee’ tegen iets dat je wilt en dat geen onderdeel van zelfverwekelijking is. Ga eens niet uit, gun jezelf eens geen weekendje weg of haal eens iets uit je digitale winkelwagentje. Is dat fijn dan? Nee, waarschijnlijk niet. Maar je kunt het wel verdragen.

De wachter: “Eerst was genot zondig, toen werd het toegelaten, en nu is het verplicht.” Met oefening kun je jouw genot afwegen. Dan hoef je niet boos op jezelf te zijn als het je niet lukt om te genieten. Daardoor hoef je minder bang te zijn dat je het ooit kwijt raakt. Je oefende namelijk om het grillige van genot te verdragen.

Ben maar een beetje ongelukkig

De Wachter pleit voor een beetje ongeluk in ons leven. “Van tijd tot tijd een beetje ongelukkig zijn houdt het grote ongeluk weg.” Schrik niet van een beetje ongeluk. Daar zijn goede redenen voor.

Allereerst kunnen we leren van ongeluk. Negatieve emoties en gedachten ervaren geven je veel bruikbare informatie over wie jij op dit moment bent. Je wilt jezelf leren kennen, omdat dit de relatie met jezelf ten goede komt.

Door zo nu en dan ongeluk te verdragen, train je ten tweede jouw veer- en draagkracht. Je traint als het ware jouw ‘spieren’ om groter ongeluk te dragen. Als laatste leert een beetje ongelukkig zijn je te relativeren wanneer ongeluk je overkomt. Je begrijpt dat het bij het leven hoort en je hoeft de goede relatie met jezelf hierdoor niet te schaden.

• Je zoekt de schuld voor ongeluk niet bij jezelf en je hoeft dus niet boos te worden op jezelf.
• De schuld voor ongeluk zoek je ook niet buiten jezelf. Je hoeft jezelf dus niet als slachtoffer van de wereld zwakker te maken dan je bent.
• Je begrijpt dat ongeluk soms gewoon toevallig iets is wat je kunt verdragen.

Zoek jouw interesse

Vind jouw interesse. Niet om het op social media te delen. Wel omdat je hierdoor minder chagrijnig zult zijn. Je gaat lekkerder door het leven als je jouw hersenen bezighoudt. Dat bezighouden hoeft niet vermakelijk of makkelijk te zijn. Het mag een beetje oncomfortabel zijn, want ook dát maakt je hersenen actief en dat geeft je op termijn meer ontspanning.

Vind jouw manier om jezelf te kalmeren

Wanneer je in een crisis zit, dan is het lastig om helder na te denken. Daarom help je jezelf door voor- en achteraf na te denken over manieren om jezelf te kalmeren. Om dan nadat je gekalmeerd bent, bewust het meest helpende gedrag te kiezen om uit jouw crisis te komen. Zo weet je hoe je zorgzaam handelt als je emotioneel instabiel bent. Je bent dan je eigen held. Dat geeft vertrouwen.

Heb je nog geen goede methode gevonden? Ga geduldig op zoek. In de tussentijd motiveert Schnarch je in Passionate Marriage om jezelf (of anderen) fysiek vast te houden. Aanvullend kun je het beste stuk van jezelf, tegen een kwetsbaar stuk van jezelf laten praten. Knuffelen en het beste stuk in jezelf aan het woord laten; dat is alvast een mooi plan B terwijl je zoekt naar plan A.

Jij, jezelf, en de ander

In ‘Jij als kunstenaar en kunstwerk‘ inspireren filosofen je ook over de relatie die je met jezelf hebt. Verschillende filosofen wijzen je erop dat je een goede relatie met jezelf kunt hebben, als je een goede relatie met anderen hebt. Relatietherapeuten zoals Nuyts en Sels stimuleren koppels, gezinnen en individuen hier ook in. Zoek voor een goede relatie met jezelf, dus goede relaties met anderen.

• Een relatie kan niet zonder individuen. Individuen kunnen niet zonder relaties.
• Intermenselijke relaties hebben relaties nodig die buiten het systeem vallen. Intramenselijke relaties hebben relaties nodig die buiten het systeem van zelven vallen.