Wanneer heb je volgens psychologen een relatie?
Sinds twee jaar zien Peter en Kay elkaar. Elk weekend vrijen ze en slapen dicht tegen elkaar aan. Dit het enige is dat ze delen. Daar zijn ze tevreden over. Janine en Sam wonen samen. Ze voeden hun kinderen liefdevol op. Het enige dat ze niet samen doen is slapen. Slapen doen ze in aparte bedden. Daarentegen zijn Daan en Ervin compleet onafscheidelijk. Ze delen lief en leed. Alleen hebben zij aan lichamelijke liefde weinig behoefte. Wie heeft er een relatie?
Twee mensen bepalen samen of er sprake is van een relatie; jij en de ander. Hoe die relatie werkt, ook dát bepalen jullie samen. Toch zal het je vast niet verbazen dat verschillende psychologen óók nadenken over de vraag ‘Wanneer heb je een relatie?’ Zij vinden antwoorden voor. Sterker nog: psychologen rangschikken relaties zelfs (Rögels, 2007). Zo kun jij jouw ervaring vergelijken aan literatuur.
Professionals weten of je een relatie hebt
Zoals de Amerikaanse professor psychologie aan Yale universiteit Sternberg. Volgens hem bestaan liefdesrelaties bestaan uit één, twee of drie van de volgende drie elementen. Passie, verbondenheid en/of vriendschap.
Een beetje vergelijkbaar aan Sternberg is de theorie van Fisher. In een liefdesrelaties ervaar je volgens hem één, twee of drie van de volgende drie gevoelens. Liefde, verliefdheid en/of lust.
De psycholoog Lee analyseerde relaties en ontdekte zes verschillende liefdesstijlen. Namelijk; kameraadschap, onbaatzuchtig, afhankelijk, pragmatisch, speels en romantisch.
Socioloog en psycholoog Fromm schreef ook over relaties. Hij rangschikt relaties niet willekeurig, maar hiërarchisch. Als je de liefdesladder van Fromm beklimt ervaar je op het laagste niveau infantiele liefde. Op het tweede niveau onrijpe liefde. En op het derde niveau onrijpe liefde.
Levitz-Jones en Orlofsky ontdekte vijf verschillende niveaus van intimiteit in relaties. Intiem, pre-intiem, psudo-intiem, stereotiepe en/of geïsoleerd.
Liefdespsychologie in de mix
Je leest het hierboven. Al deze liefdesprofessionals hebben andere ontdekkingen. Hier en daar verschillen hun analyses, maar er zijn ook overeenkomsten te vinden. Vandaar dat Over Psychologie al deze en andere theorieën voor je in de mix gooit. Zo komen wij met een ‘eigen’ theorie op basis van de gedachten van anderen. Dat leverde onderstaande tekening op. Hierin vind je relatie elementen, omgang met intimiteit, levensloop en persoonlijkheid.
Relatie elementen
In een romantische relatie kunnen relatie elementen zitten. Bijvoorbeeld passie, verbintenis en intimiteit. Sommigen zien hiërarchie in de elementen. Anderen zien de elementen als verschillend en gelijkwaardig. In ‘The world book of love‘ vind je honderd artikelen over liefde. Meerdere artikelen zoomen in op de verschillende relatie elementen. Erg boeiend en toegankelijk als je meer wilt weten over ‘Het geheim van de liefde‘.
Omgaan met intimiteit
De aanwezige intimiteit kun je op verschillende manieren beleven. Je kunt er allerlei gevoelens en gedachten hebben als je intimiteit opmerkt. Vanuit die gevoelens en gedachten kan er gedrag ontstaan. Psychologen spreken over hechtingsstijlen. Je kunt intimiteit als veilig of onveilig ervaren en daarbij veilig of onveilig gedrag tonen. Interessante boeken hierover zijn ‘Liefdesbang‘, ‘Houd me vast‘ en ‘Mentaliseren‘.
Relationele ontwikkeling bij levensloop
Baby, peuter, kleuter, kind, tiener, puber, adolescent, (jong/oud)volwassen. Je gaat door al deze fasen. Als tiener is groepsacceptatie belangrijk, als adolescent je individualiteit, als (jong)volwassene het stichten van een thuisbasis. Deze levensfasen beïnvloeden wat je nodig hebt van je partner en liefdesrelatie en hoe jij en je partner die vorm geven. ‘Levenslooppsychologie‘ geeft je mooi inkijkje in de relationele ontwikkeling in verschillende levensfases.
Persoonlijkheid
In je persoonlijkheid ligt onder andere besloten of je pragmatisch bent, speels, emotioneel, altruïstisch of sociaal. Jij en je partner nemen deze persoonskenmerken mee in je relatie. Jullie persoonlijkheid bepaald de invulling van je relatie. En of je hiermee op je gemak bent. Het boek ‘Waarom hij? Waarom zij?‘ beschrijft uitgebreid hoe persoonlijkheidstype je relationele behoeften bepaald. De schrijfster baseert zich op hersenonderzoek. In ‘Wat voor minnaar ben jij‘ lees je over negen archetypen. Beiden gaan over persoonlijkheid. Maar dan vanuit een andere psychologische stroming bekeken.
Heb je een relatie?
Aan het begin van een relatie kan onduidelijk en onzeker zijn of je een relatie hebt. Maar ook later in je relatie kun je twijfelen of je relatie nog wel een relatie mag heten. Twijfel je of je momenteel in een relatie zit? En wil je meer inzicht in het soort relatie dat je hebt? Stel jezelf en je partner onderstaande vragen.
- Welke relatie elementen heeft jullie relatie?
- Hoe gaan jullie om met intimiteit?
- Waar bevinden jullie je in jullie relationele ontwikkeling?
- Hoe zijn de 5 persoonlijkheid elementen bij jou ontwikkelt op een schaal van 1 tot 10? En hoe zit dat bij je partner?
- Wat vinden jullie van bovenstaande antwoorden?
Psychologie onderzoekt de mens. Relatiepsychologie de relaties tussen mensen. Maar niemand kan zo goed onderzoek doen naar jou en jullie relatie als jullie. Wanneer heb je een relatie? Dat bepalen jullie dus samen. Laat al die psychologen maar praten en schrijven.
Meer weten over verschillende soorten relaties
Mag je jouw relatie een relatie noemen? Komen jullie daar niet lekker uit? Dan kun je jullie gesprek hierover voeren in het bijzijn van een relatietherapeut. De therapeut zal jullie geen antwoord geven, maar wel de juiste vragen stellen. Dat kan zelfs online.
Kun je toch geen genoeg krijgen van lezen over psychologie? Duik dan met je neus in de onderstaande boeken.
- Bormans, L. (2013). The world book of love. Het geheim van de liefde. Tielt: Uitgeverij Lannoo N.V.
- Cuppen, H. (2014). Liefdesbang. Overwin verlatingsangst en bindingsangst. Utrecht: Ankhhermes, Uitgeverij
- Fisher, H. (2009). Waarom hij? Waarom zij? Begrijp je persoonlijkheidstype en vind de juiste partner. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Contact.
- Fromm, E. (1974). Liefhebben een kunst een kunde. Over de ontplooiing tot creatief mens-zijn. Utrecht: Bijleveld
- Hutsebaut, J., Nijssens, L., Vessem, M. van, (2021). De kracht van mentaliseren. Amsterdam: Boom Psychologie & Psychiatrie
- Johnson, S (2011). Houd me vast. Zeven gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie. Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers B.V.
- Kingma, D.R. (1999). Wat voor minnaar ben jij? De mysterieuze werking van de liefde ontrafeld. Haarlem: Altamira-Becht
- Rögels, N. (2007). Levenslooppsychologie – Jongvolwassenen, volwassenen en oudere volwassenen. Soest: Uitgeverij Nelissen.
- Sternberg, R.J. (1998). Cupid’s arrow. The course of love through time. Cambridge: Cambridge University Press