Meerdere positieve perspectieven zien
“Dan loop je zomaar weg terwijl ik nog tegen je aan het praten ben,” zo verwijt een cliënt haar partner. Tegen mij zegt ze; “Hij bepaalt niet wanneer ons gesprek klaar is! Dat bepaal ik!” Ik hoor de uitroeptekens luid en duidelijk. Het lijkt me frustrerend dat ze haar lief niet kan bereiken als ze emotioneel is. Wanneer ze het gedrag van haar partner ziet als een machtsmiddel, pesterij of minachting, dan kan ik me haar uitspraak en boosheid goed voorstellen. ‘Ze houd zich in dat geval nog in’, zo denk ik. Het lukt me om achter haar boosheid te kijken hoe kwetsbaar ze eigenlijk is. Dat vertel ik haar ook. Achter haar felle woorden zit meer. “Daar zit liefde,” overweeg ik hardop. Ze knikt.
“Wat als er achter zijn weglopen óók liefde zit?” Mijn cliënt kijkt alsof ze water ziet branden. ‘Wat?!?’, spugen haar ogen. “Je zult vast goede redenen hebben om weg te lopen”, ga ik door terwijl ik naar haar partner kijk, die knikt.
In mijn praktijk ontmoet ik vaak mensen met vréselijke partners, ouders, bazen of vrienden. Wanneer ik luister naar hen hoor ik vaak over nare situaties en toestanden met daarop menselijke reacties. Het lijkt mij dan dat de mens niet vreselijk is, maar de ervaring vreselijk is. In die situaties probeer ik mensen meerdere perspectieven aan te bieden. Meestal zit daar het perspectief ‘daar zit vast liefde achter’ ook bij.
Als je een situatie van verschillende kanten kunt bekijken, hoe kies je dan het meest prettige en liefdevolle perspectief? Misschien lukt het jou ook om de volgende keer dat je gekwetst wordt meerdere perspectieven te zien.
Hoe bekijk je meerdere perspectieven?
- Pak een vel papier of je dagboek.
- Sta jezelf eerst toe om maximaal twee minuten de meest vreselijke perspectieven op te schrijven.
- Neem even een kop koffie, thee of water. Strek je benen en kijk een paar minuten naar buiten.
- Schrijf daarna op een nieuw vel “Hier zit vast liefde achter…”
- Onderzoek welke andere tien perspectieven theoretisch gezien ook mogelijk zijn.
- Kies welk perspectief jou, je partner en jullie relatie het meeste dient.
Zelf vervullende voorspelling door denkfouten
Het is menselijk om je gevoel te vertalen tot een feit. Daarna is het nog maar een kleine stap om iets of iemand verantwoordelijk te houden voor dat onrecht dat je aangedaan wordt. Op de gevoelenskaart staan meer negatieve dan positieve gevoelens. Daar komt bij dat je negatieve gevoelens vaak heftiger beleeft. Dan lijkt het misschien alsof je heel wat onrecht aangedaan wordt.
Je hebt het recht om onrecht te verhalen, maar meestal zet dat de relatie onderdruk. Je kunt samen gevangen raken in een negatieve spiraal. Als jij gelooft dat iemand je onrecht aandeed, gedraag je jezelf daarnaar. De ander ziet jouw gedrag en reageert op jouw gedrag zoals je verwacht had. Sociale psychologen noemen dat selffulfilling prophecy.
Onderzoek dus goed of je claim terecht is. Allereerst door je gedachten te rationaliseren en zo je gevoel niet te vertalen tot feit. Daarnaast door de schuld van je gevoel niet in blinde boosheid bij een ander neer te leggen.
Hoe bespreek je meerdere perspectieven?
Nadat je jezelf uitdaagde tot het ontdekken van meerdere perspectieven, kun je zelfs nog een stap verder gaan. Je kunt met iemand anders deze perspectieven bespreken. Doordat je vertelt wat jij aan perspectieven vond. Of door te vragen welke perspectieven die ander ziet.
- Schenk een kop koffie of thee voor jullie samen in.
- Vraag om een moment van de ander.
- Vertel enkel over het meest prettige perspectief dat je ontdekte en vraag; “Wat denk jij over dat perspectief?”
- Of vertel dat je het meest prettige perspectief zoekt na aanleiding van … en vraag; “Wil je hardop met me brainstormen welke prettige perspectieven jij ziet?”
Is perspectieven zien niet het einde?
Nadat we een half uur samen spreken over de verschillende perspectieven op dezelfde ervaring komt de vraag; “Mag mijn partner dan gewoon wegblijven lopen?” Mijn cliënte lijkt zorgelijk. “Dat is een goede vraag. Wat vinden jullie?”
Meerdere perspectieven zien is niet het einde, het is het begin. Want na het zien en bespreken van perspectief, volgt opnieuw gedrag. Gedrag dat je zelf vrij bent om te kiezen. Het is waarschijnlijk dat er na een prettig perspectief ook helpend gedrag volgt. Om daarna een fijne reactie te krijgen. Dus wat doe jij erna?
Perspectief krijgen
Nu je deze oefening rustig leest, lijkt deze misschien heel gemakkelijk. De volgende keer flik je dat gewoon, toch? Je onderzoekt welke liefde achter het gedrag van de ander zit. Zo kun je meerdere perspectieven zien. Heb vertrouwen in jezelf dat het je lukt.
Mocht je emotioneel zijn als je deze oefening probeert, dan is de oefening wellicht wat lastiger dan gedacht. Geen zorgen. Je emoties zijn een goede leerschool.
Ondertussen kun je meer perspectief krijgen. Ten eerste dankzij andere artikelen op Over Psychologie, zoals “Balans in je relaties brengen“. Zoek je meer diepgang? Dan kun je ten tweede onderstaande literatuur naslaan. Als derde kun je kiezen voor meer persoonlijke hulp, bijvoorbeeld van een therapeut.
- Korrelboom, K. (2011). Verbeter uw zelfbeeld in 7 stappen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
- Leahy, R. (2021). Luister niet altijd naar je gevoel. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.
Je leest hier de recensie van Over Psychologie. - Voncken, M. en Bögels, S. (2010). Minder angstig in sociale situaties. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
- Gunster, B. (2014). Omdenken. Kijk – denk – creëer. Utrecht: Bruna Uitgevers B.V.