“Ik denk dat het heel ongemakkelijk wordt wanneer je iemand zoent en je denkt ‘waar ben ik mee bezig?’ Zelf ben heel direct, dus ik check snel af: Wat zit er achter? Ik ben dan open en eerlijk.”
Sabine en John zijn (platonische) vrienden. Ze leerden elkaar kennen op de scouting. Vanaf hun veertiende zijn ze bevriend. Ze waren direct al aan elkaar gewaagd; John hield zich niet aan afspraken, terwijl Sabine rechtlijnig was. “Ik weet nog dat we een vergadering hadden en hij weer eens te laat was. Toen pakte ik een pen en heb datum en tijd van de volgende vergadering op zijn hand gekalkt en zei: ‘Nou ga je op tijd komen!’ Daar hebben we het later wel eens over gehad. Hij vond het echt niet tof dat ik dat zo deed.” Toch zijn ze nu goede vrienden. Zeer platonisch.
Hoe komt dat zo platonisch?
Sabine: “De vriendschap is zo gegroeid. Je kent elkaar zo lang, je hebt elkaar echt op zien groeien.” Daarnaast is het voor haar van belang dat je elkaar accepteert. Daarin maakt zij een duidelijk onderscheid in wie een persoon is, en wat een persoon doet. “Je hoeft het niet altijd met elkaars keuze eens te zijn. Zolang je de ander blijft waarderen.”
Het voorbeeld dat Sabine daarover geeft, gaat over seks. “Ik ben nu net vrijgezel. Nu heb een ander wereldje, en John had dat niet verwacht. Hij zei: ‘Wow Sabine! Heel mijn beeld van jou verandert’. Hij hoeft het daar niet mee eens te zijn. Maar het is niet dat ik daarop door hem wordt afgerekend. Dus dat er een kruis door mij als persoon heen komt.”
“Omdat John een man is, zou het sneller kunnen”
Wat is dat toch? In mijn interviews over platonische vriendschappen, gaat het al snel over seks. Ligt het aan mijn vragen, of hangt er inderdaad iets seksueels over het onderwerp heen? Laten we de koe dan maar bij de horens vatten:
Seksuele driften
Sabine: “Ik zou niet weten waarom ik met John naar bed zou gaan!” Oké. Die uitspraak is duidelijk. Het klinkt zo helder! De vriendschap tussen John en Sabine is duidelijk gekaderd. Sabine: “Daar is geen sprake van in onze vriendschap.”
Toch onderzoekt Sabine de vraag nog even. “Omdat John een man is, zou het sneller kunnen dan met een vriendin. En John heeft wel het fysiek waarop ik het zou kunnen. Als ik kijk naar een andere mannelijke vriend, die heeft zwaar obesitas. Ik zou nog niet bijna kunnen bedenken dat ik daar seks mee kan hebben. Met John zou ik het fysiek kunnen.”
Van platonisch tot erotisch
Sabine heeft daar twee voorbeelden van; twee bevriende mannen met wie ze uiteindelijk zoende. Sabine: “Bij Erik heb ik de overweging gemaakt. Voordat ik ging zoenen. Wat gaat dit inhouden voor mij? En is dat oké? Gaat dit ons de vriendschap kosten? En is dat erg? Ik heb het met Erik niet besproken, maar ik heb het voor mijzelf gecheckt.” Je kan het misschien een risico-inventarisatie noemen.
Met Ben besprak Sabine het wel: “Hij zoende mij en dat verbaasde me. Ik zag het gewoon als het leren kennen van een danspartner, hij zag het als eerste date. Op dat moment heb ik dat verschil in interpretatie heel slecht opgepikt. Toen vroeg hij: ‘Gaan we nog eens op date?’ Ik vroeg: ‘Wat wil je, want je overvalt me wel. Ik vind het zoeken best heel leuk, maar ik ben niet op zoek naar een relatie, dus ik weet niet of dat voor jou iets verandert.”
Ben legde de bal terug bij Sabine. “Ja, als het bij mij ligt dan kunnen we nog wel op date gaan”, lacht Sabine. “Maar ik ben dan dus wel open en eerlijk geweest. Ik heb op dat moment gecheckt wat de intenties zijn. Bij Ben is de overweging; is het lust of wil ik enkel vriendschap, en kan hij verliefd op mij worden? Dus dat zijn dan overwegingen.”
“Wat zou er gebeuren als tussen Sabine en John een vonk oversloeg?”
Volgens Sabine is het tussen hen echt onmogelijk dat dit zal gebeuren. Maar wat als het toch zou gebeuren? Sabine: “Ik denk, als ik wel seks met John zou hebben… o, dat is een heel raar idee… Als er een moment komt dat je elkaar aankijkt en zegt, o we gaan hier nu wel mee beginnen, dat je dan op dat moment met elkaar afspreekt hoe je daar instaat. Ik denk dat dat met John veel zorgvuldiger zou moeten, omdat ik met hem ook die background heb.”
“Gaat er iemand gekwetst worden als ik de platonische vriendschapslijn overga?”
Oké, dan is het nu mijn beurt om dingen af te checken. Voor Sabine werkt vriendschap met mannen, doordat ze haar eigen verwachtingen eerst doorneemt. En mocht er dan meer spanning bij komen kijken en blijft het niet enkel platonisch dan stelt ze zichzelf de vraag: “Gaat er iemand gekwetst worden als ik de platonische vriendschapslijn overga?”
Avances zijn niet platonisch
Denkt ze dat het rot wordt, dan gaat ze niet in op eventuele avances. Sabine: “Ik weet niet of het altijd zo lukt. Tot nu toe gaat me dat best goed af. Ik doe het nog maar net en ik ben aan het ontdekken. Misschien kom ik er nog heel erg hard op terug.”
En als we het dan nu terugpakken naar de vriendschap met John? Sabine: “Die gaat niet naar bed met vrouwen alleen voor de lust. Dat kan niet voor hem. En ik denk niet dat John en ik een relatie aan moeten gaan. Dus ik denk dat het een te grote drempel is die we dan over zouden moeten.”
Sabine houdt het dus platonisch met John. “Daar hoef ik geen moeite voor te doen. Echt nog niet bijna”, lacht Sabine. “We kunnen er wel grappen over maken; over seks met elkaar hebben. Noem je dat flirten? Ik doe dat met mijn vrouwelijke vriendinnen ook.”
Dit artikel is onderdeel van de Over Psychologie serie ‘Platonische vriendschappen’. Lees ook ‘Vrienden hebben praten over seks‘ & ‘Vrienden ontkennen seks‘ & ‘Houd platonische vriendschap stand‘ & ‘Platonische hoofd- of troostprijs‘ van Over Psychologie.
De naam van de geïnterviewde en van de genoemde personen zijn gefingeerd vanwege privacyredenen.