Met z’n allen naar meerdere mensen kijken

Je kunt naar één mens kijken. Dan spreken we van psychologie. Je kunt ook naar meerdere mensen tegelijk kijken. Dan spreken we van systemisch werken. Soms kijk je niet alleen, maar kijk je met een team, een systeem, een verzameling bedrijven of zelfs een aantal landen tegelijk. In dat geval kijk je met z’n allen naar meerdere mensen. Systemisch kijken, noemt Sara Hart dat. Zij bewijst in deze podcast dat naar alle psychologie en problemen gekeken kan worden door een systemische bril.

Wanneer psychologen kijken naar veranderingen, en zij draaien aan één radartje van een systeem, dan draaien er vele radartjes mee. Of het systeem loopt vast. Daarom is het interessant om het hele systeem te bekijken (Brok, 2025). Systemisch kijken gaat over het kijken naar het gedrag tussen de verschillende mensen of groepen. Hierin kan de hulpverlening bijvoorbeeld kijken naar rollen, patronen, posities, rituelen, narratieven en vorige generaties.

Sara past psychologie toe in vele rollen

In samenwerking met de Nederlandse Beroepsvereniging voor Toegepaste Psychologie (NBTP) interviewt OverPsychologie psychologen die psychologie toepassen binnen hun werkveld. Het blijkt namelijk dat er vele werkvelden zijn waar psychologie toegepast kan worden.

Sara werkt in het werkveld GGZ, binnen haar organisatie als opleider, als brug tussen overheden en organisaties en zo stimuleert zij maatschappelijke participatie. Als toegepaste psycholoog bekijkt Sara haar werk systemisch. Ze kijkt dus met z’n allen naar meerder mensen vanuit haar rollen als:

• Aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling binnen Impegno Den Haag
• Trainer huiselijk geweld en kindermishandeling
• Ouderschapsbemiddelaar tijdens scheiding
• Gezinscoach
• Ondernemer van ISM zorg
• Oprichter van het project “Jong en sterk”
• Extern adviseur voor de overheid van Bonaire om mensen met lage verstandelijke beperking te begeleiden

Systemisch kijken naar gezinnen

Wanneer je werkt met kinderen en jongeren, dan werk je met ouders. Je kunt jouw blik op het kind verbreden. Bekijk bijvoorbeeld het ouderschap. Op zichzelf al een subsysteem binnen een systeem dat we een gezin noemen. Ouderschap kunnen we ook bekijken vanuit een systemisch multiversum. Er is een dorp nodig om een kind op te voeden. Kinderen grootbrengen lukt enkel als er bufferfactoren zijn. Zoals allereerst een solidaire gemeenschap en een behulpzaam sociaal netwerk. Daarnaast het vermogen van reflecteren. En allerlaatst succes ervaringen als ouders (Savenije, e.d., 2014).

Zoals Sara in deze podcast uitlegt: “Het is per traject afhankelijk. Meestal ben ik wel voorstander van scholen te spreken. Omdat zij andere informatie of hulp bieden. … Je werkt ook met andere organisaties samen, bijvoorbeeld als de ouders nog zelf hulpverlening hebben.”

En dit is slechts een fráctie van Sara’s blik. In twee derde van deze podcast wijdt Sara uit, hoe en waarvoor zij en haar team, met z’n allen naar meerdere mensen kijken.

Systemisch kijken naar de maatschappij

Iedere ontmoeting is een culturele ontmoeting, iedere ontmoeting is cultureel gesitueerd. Wanneer je een individu ontmoet, een gezin, een overheid met een kolonie verleden die zorg wil dragen voor een subgroep. Tijdens deze ontmoeting is aandacht nodig voor het unieke verhaal over culturele patronen. Bewustzijn hoe culturele achtergronden kunnen meespelen, zorgt voor aansluiten bij het verhaal van een cultuur (Savenije, e.d., 2014).

Dit sociologische voorstellingsvermogen legt Sara prachtig uit in deze podcast: “Je kunt de overheid van Bonaire als ouder zien, en de invloed van Nederland als grootouder, de organisaties zijn als de kinderen die samenwerken, binnen de gemeenschap eiland breed. Zo bekijk ik ook mijn werk bij Openbaar Lichaam Bonaire breed en systemisch.”

En dit is slechts één metafoor van Sara’s systemisch culturele blik. Wanneer je luistert naar Sara in deze podcast, hoor je wat er onderhuids, onderwater, onuitgesproken schuilgaat achter haar delicate en tegelijkertijd concrete aanpak van met z’n allen naar meerdere mensen kijken.

Nog meer psychologie toepassen

Wil je meer weten over de boeiende vaardigheid van psychologie toepassen? Houdt dan de podcasts van de NBTP in te gaten. In het tweede seizoen van “Psychologie Toegepast” (september 2025 – juni 2026) beginnen we de serie “Toegepaste psychologie, in allerlei werkvelden”.

Deze podcasts in samenwerking met de NBTP zijn te beluisteren op ons kanaal van Podimo. (Luister je onze podcasts graag via de Podimo App? Daar kun je deze en vele andere podcasts namelijk ook vinden. Probeer als je wilt de Podimo App 30 dagen gratis.) Of beluister deze podcast via het Spotify kanaal “Psychologie Toegepast“.

Literatuur gebruikt voor deze blog

Brok, M.P.W. (2025) Lief, ik heb je (n)iets meer te melden. Hoe we relatieproblemen oplossen. Den Haag/Leuven: Acco.

Savenije, A., Lawick, M.J. van, Reijmers, E.T.M. (2014) Handboek Systeemtherapie. Utrecht: De Tijdstroom.